» Mardasson monument
» Trierse poort
» Sint-Pieterskerk

» 101st Airborne museum
» Bastogne Barracks
» Bastogne War museum
» Au Pays d'Ardenne
» Musée en Piconrue

Foto hierboven: display over het Ardennenoffensief in het War Museum
 

Algemeen.  Overal in de heuvelachtige en bosrijke Ardennen vind je monumenten die herinneren aan het offensief dat in december 1944 - januari 1945 de streek in zijn greep hield maar nergens vind je er zo veel als in Bastogne. De strijd was hier heel hevig, was de oorzaak van enorme vernielingen en heeft heel diepe wonden geslagen.  De stad staat dan ook symbool voor de strijd die in de Ardennen werd gestreden en is dé plek bij uitstek voor herdenkingstoerisme van de Tweede Wereldoorlog in België.  Bastogne figureert dan ook niet toevallig in verschillende oorlogsfilms en series zoals "Band of Brothers".  De stad is ook het eindpunt van de "Voie de la Liberté", die start aan de landingskusten van Normandië en die de route volgt van de Amerikaanse bevrijders in Frankrijk, Luxemburg en België.  Bastogne is ook bekend voor meer vreedzame evenementen zoals de wielerwedstrijd Luik - Bastenaken - Luik.  Deze iconische voorjaarsklassieker werd voor het eerst gereden in 1892 en is nog steeds één van de meest gegeerde prijzen op het palmares van iedere topwielrenner.  Ze maakt deel uit van de UCI World Tour en trekt ieder jaar een indrukwekkend internationaal deelnemersveld aan.

Bastogne voor de Tweede Wereldoorlog.  Deze plaats werd voor het eerst vermeld in 634 in een schenkingsakte aan de abdij van Trier (nu in Duitsland).  In 1332 kreeg Bastogne privileges en het recht om een omwalling aan te leggen.  Er werd een muur rond het stadje gebouwd met verschillende torens en toegangspoorten.  De Trierse Poort (Porte de Trèves) is hiervan de enige overgebleven getuige.  Het plaatsje leefde hoofdzakelijk van de landbouw (veeteelt), de bosbouw en aanverwante activiteiten.

Het Ardennenoffensief.  Dit was een Duits offensief in de winter van 44/45.  Het doel van deze aanval was om op te rukken tot aan de Maas en van daaruit terug de haven van Antwerpen te veroveren op de geallieerden.  Het Duitse leger was op dat moment al grotendeels teruggedreven tot aan de Duitse grens.  Het offensief startte op 16 december 1944 en kwam als een verrassing voor de Amerikanen die deze sector voor hun rekening hadden genomen.  Het zorgde in eerste instantie voor veel verwarring bij de Amerikanen die overrompeld werden door de omvang van de aanval.  Bovendien was het toen heel erg koud en het weer was zo slecht dat het de geallieerde vliegtuigen aan de grond hield.  Bastogne lag op een belangrijk wegenknooppunt richting de Maas en het behouden van Bastogne zou de bevoorrading van de oprukkende Duitse troepen ernstig bemoeilijken.  De Amerikanen die het belang hiervan inzagen, stuurden in de US 101st Airborne Division in allerijl naar Bastenaken om het te verdedigen.  Omdat de bevelhebber van de 101st niet beschikbaar was, werd generaal Mc Auliffe de plaatsvervangend bevelhebber. 
Op 20 december was de stad volledig omsingeld door het Duitse leger.  De 101st was toen nog maar net aangekomen en hadden zelfs de tijd nog niet gehad om zich degelijk in te graven en een verdediging op punt te stellen.  De kansen van de Amerikanen tegen het overwicht van de belegeraars waren miniem maar toch bleven ze zich hardnekkig en heroïsch verdedigen.  Op 22 december stuurden de Duitsers een delegatie naar de stad om de overgave te vragen zoniet zou Bastogne met de grond gelijk gemaakt worden.  De reactie van Mc Auliffe is de geschiedenisboeken ingegaan: "Nuts!".  Verbaasd door het antwoord ging de Duitse delegatie terug en ging de belegering door.  De situatie voor de Amerikanen verbeterde toen het weer op 23 december beter werd en Bastogne vanuit de lucht kon bevoorraad worden.  Op 26 december werd de omsingeling doorbroken door het 3e leger van generaal Patton en de dag nadien werd ook de belegering opgeheven.  Het zou uiteindelijk nog duren tot ongeveer 18 januari vooraleer het offensief volledig was afgelopen.  Het eerbied en de dankbaarheid van de inwoners van Bastogne voor de Amerikanen en in het bijzonder voor Mc Auliffe was zo groot dat ze zelfs hun centrale marktplein officieel herdoopten in Mc Auliffeplein.

Monumenten.  Het Ardennenoffensief heeft zo'n grote impact gehad op de stad en haar inwoners dat de meeste monumenten ermee verband houden.  Overal in de stad vind je verwijzingen, monumenten en gedenkplaten naar deze gebeurtenis, zoals een gerestaureerde Sherman tank op de Place McAuliffe die werd uitgeschakeld tijdens de veldslag.  Op de Mardassonheuvel net buiten de stad staat het meest gekende monument van de stad: het Mardasson memorial.  Het is een herdenkingsplaats voor de slag om de Ardennen en heeft onderaan ook een crypte.  Het grote monument is gebouwd in stervorm en verwijst hiermee naar het Amerikaanse leger.  Aan de binnenkant staat de slag ook uitgeschreven in de stenen en worden de eenheden die er aan deelnamen vernoemd.  Via een wenteltrap aan de zijkant kun je naar boven op het gebouw van waar je een wijds uitzicht hebt op de omgeving.  De Trierse Poort (Porte de Trèves) uit de 14e eeuw is het enige nog overgebleven onderdeel van de middeleeuwse stadsmuren.  Deze werden op bevel van Lodewijk XIV afgebroken.  Deze poort ontsnapte aan de afbraak omdat ze als gevangenis werd ingericht.  Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de poort ernstig beschadigd maar ze is ondertussen weer mooi hersteld.  Dicht bij de poort bevindt zich de Sint-Pieterskerk (église Saint-Pierre) die opvalt door haar bijzondere toren.  Deze kerk gaat terug tot een gebedshuis dat hier in de 9e eeuw werd gebouwd.  Het oudste onderdeel is de toren in romaanse stijl; het gotische schip is grotendeels van de 16e eeuw.  De kerk werd gerestaureerd na zware beschadigingen die het had opgelopen tijdens het Ardennenoffensief.

Cultuur.  Gezien het belang van de stad tijdens het Ardennenoffensief hoeft het niet te verbazen dat het merendeel van de musea aspecten hiervan als onderwerp hebben.  Zowel de belegeraars als de belegerden hebben een massa aan oorlogsmateriaal achtergelaten in en rond de stad; de omvang en de inhoud van de collecties in de musea is dan ook indrukwekkend te noemen.  Wie eens iets anders wil dan herinneringen aan het oorlogsgeweld kan terecht in het Musée en Piconrue waar de Ardeense legendes, geloof en bijgeloof in de schijnwerpers worden geplaatst.  Meer info over de musea vind je op deze aparte pagina: musea in Bastogne.

Hoe in Bastogne geraken?  Bastogne is makkelijkst te bereiken met eigen vervoer.  De E25 (Luik - Luxemburg) ligt vlakbij.  Daar de afrit Bastogne nemen en een aantal kilometer verder sta je al in het centrum.

Tours en info.  De dienst Toerisme bevindt zich in een apart gebouw op het grote marktplein (Place McAuliffe) in het centrum van de stad.  Er is een grote parking op het marktplein maar gezien de populariteit van Bastogne, kan die toch vrij snel vol staan.  Er is betalend parkeren in het centrum. 

Links. 
- www.paysdebastogne.be: website van de dienst toerisme
- www.bastogne.be: website van de gemeente Bastogne  

Foto 1: Beschadigd plaatsnaambord in het Bastogne War Museum
Foto 2: Panzer IV (Pzkpfw) Ausf J in de Bastogne Barracks
Foto 3: Diorama opgesteld in het voormalig hoofdkwartier van generaal Mc Auliffe
Foto 4: Sherman tank op het Mc Auliffeplein (Place Mc Auliffe)
Foto 5: Statig herenhuis waarin het Museum voor de 101st Airborne Division is gevestigd